به احترام بوایسار سایتیف، مارادونای دنیای کشتی 

    عصر ایران؛ احمد فرتاش-  درگذشت بوایسار سایتیف در سن ۴۹ سالگی، شوک بزرگی بود که دنیای کشتی را تکان داده است. شب گذشته مقامات فدراسیون کشتی روسیه و اتحادیه جهانی کشتی اعلام کردند این نابغه تاریخ کشتی، از دنیا رفته است و از دیشب تا الآن، ستارگان کشتی جهان در حال واکنش نشان دادن به مرگ نابغه‌اند.

   سایتیف را بسیاری از کارشناسان زبده کشتی، بهترین کشتی‌گیر تاریخ می‌دانند. فیلا یا اتحادیه جهانی کشتی هم در سال ۲۰۰۷ سایتیف و کارلین را به عنوان بهترین کشتی‌گیران تاریخ معرفی کرد. یعنی الکساندر کارلین بهترین فرنگی‌کار و سایتیف بهترین آزادکار تاریخ.

   این انتخاب در حالی صورت گرفت که الکساندر مدوید در کشتی آزاد پرافتخارتر از سایتیف است. سایتیف ۹ مدال طلای جهانی و المپیک دارد، مدوید اما ۱۲ مدال. هر دو سه طلای المپیک دارند، اما سایتیف ۶ طلای جهانی دارد و مدوید ۷ طلا. ضمنا مدوید یک نقره و یک برنز جهانی هم دارد. 

   اما کیفیت مهم‌تر از افتخار است. یا در واقع باید گفت افتخار فقط کسب مدال نیست. نحوه کشتی‌گرفتن هم قطعا جزو افتخارات یک کشتی‌گیر است. و سایتیف دقیقا به همین دلیل برترین کشتی‌گیر تاریخ در کشتی آزاد محسوب می‌شود.

   او در وزن ۷۴ کیلو کشتی می‌گرفت و گاهی هم ناچار می‌شد به وزن ۷۶ کیلو برود. امکان اجرای فنون پیچیده در این وزن به مراتب بیشتر از وزن ۱۳۰ کیلو است. بنابراین اگر کشتی‌های سایتیف و کارلین را مقایسه کنیم، در کشتی‌ کارلین عمدتا قدرت را می‌بینیم ولی در طرز کشتی‌گرفتن سایتیف آنچه بیش از هر چیز به چشم می‌آید تکنیک است. 

   تکنیک، قدرت، سرعت و هوش شگفت‌انگیز در طرز و نحو کشتی‌گرفتن سایتیف غوغا و بلکه بیداد می‌کردند. هم از این رو او کشتی‌گیری فنی و سریع و بی‌رحم قلمداد می‌شد. 

   پیروزی بر او حقیقتا به اندازه کسب مدال طلای المپیک ارزش داشت. چنان‌که براندون اسلی، کشتی‌گیر آمریکایی، در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی سایتیف را در اولین دور مسابقات با نتیجه ۴ بر ۳ شکست داد و نهایتا طلای المپیک را کسب کرد.

    اما اگر اسلی طلا هم نمی‌گرفت، باز پیروزی مقابل سایتیف یکی از مهم‌ترین افتخارات دوران کشتی‌اش بود. چنانکه در مسابقات جهانی ۲۰۰۶ میهائیل گانف کشتی‌گیر بلغاری سایتیف را شکست داد و طلای هم نگرفت، ولی آن پیروزی جزو مهم‌ترین افتخارات دوران کشتی اوست. 

   سایتیف یکبار هم در جام جهانی ادمونتون کانادا (۱۹۹۴) در سن ۱۹ سالگی مغلوب داوود قنبری از ایران شد. داوود تنها کشتی‌گیر ایرانی‌یی بوده که سایتیف را شکست داده است. بعدها هادی حبیبی و مهدی حاجی‌زاده در مسابقات جهانی سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۵ به مصاف سایتیف رفتند و مغلوب او شدند. 

   سایتیف دو بار هم در مسابقات انتخابی تیم ملی روسیه مغلوب شد. بار اول در سال ۲۰۰۲ که به ماگومد عیسی حاجی‌اف باخت، بار دوم هم در سال ۲۰۰۷ که البته به علت آسیب‌دیدگی گردن در برابر ماخاچ مرتضی علی‌اف شکست خورد. 

   اگر از این دو باخت غیررسمی بگذریم، سایتیف سه باخت رسمی در عمر حرفه‌ای‌اش متحمل شد که مقابل کشتی‌گیرانی از ایران و آمریکا و بلغارستان بود. 

   کارلین اما فقط یک باخت رسمی داشته. در فینال المپیک سیدنی، که آن هم در واقع باختی مقابل قانون جدید و مضحک قبلی بود؛ قانونی که بعدا کنار گذاشته شد. 

  اینکه چرا سایتیف بیش از کارلین باخته، چندان عجیب نیست. اکثر آدم‌ها هرکول نیستند و اگر استعداد ویژه‌ای در کشتی داشته باشند، در وزن‌های میانی قرار می‌گیرند. کسی که سالها قهرمان وزن ۷۴ کیلوگرم می‌شود، کارش دشوارتر از کسی است که سالها قهرمان وزن ۱۳۰ کیلو شده. 

   با این حال این نکته را هم نباید فراموش کرد که کارلین اساسا شکست‌ناپذیر بود. او در فینال سال ۲۰۰۰ هم باید با تساوی صفر بر صفر مقابل کشتی‌گیر جوان آمریکایی پیروز می‌شد ولی قانون عجیب فیلا، که به شانس و قرعه نقش مهمی در پیروزی می‌داد، موجب شد کارلین بازنده کشتی شود در حالی که حریف آمریکایی نتوانسته بود هیچ فنی اجرا کند و حتی یک خاک ساده هم از کارلین نگرفته بود. 

   سایتیف مثل کارلین نبود که اساسا شکست‌ناپذیر باشد و هیچ حریفی نتواند بر او چیره شود. او علیرغم همه نبوغش، به هر حال پنج باخت در کارنامه‌اش رقم خورد که اگرچه دو باختش غیررسمی بود، ولی بسیار مهم بودند چراکه مانع راهیابی او به تیم ملی روسیه در مسابقات جهانی ۲۰۰۲ و ۲۰۰۷ شدند. 

  امتیاز سایتیف بر کارلین و دیگر نوابغ جهان کشتی، فنی‌تر و بهتر کشتی‌گرفتن بود. او معجونی از تکنیک و هوش سرشار بود. و البته سرعت و قدرتش نیز در حد اعلا بود. اما سرعت و قدرت را دیوید تیلور هم در بالاترین حد ممکن داشت. آنچه سایتیف را برترین کشتی‌گیر در تاریخ کشتی آزاد کرد، همان تکنیک و هوش حیرت‌انگیزش بود.
  
   کارنامه او در بالاترین سطح کشتی جهان این طور رقم خورده که در مسابقات جهانی ۱۹۹۵ در سن بیست‌سالگی طلا گرفت، سپس در المپیک ۱۹۹۶ طلا گرفت، سپس‌تر در مسابقات جهانی ۱۹۹۷ و ۱۹۹۸ طلا را به چنگ آورد، در ۱۹۹۹ ترجیح داد کشتی نگیرد و برادرش آدام به جای او برای روسیه طلا گرفت، در المپیک ۲۰۰۰ با باخت مقابل براندون اسلی ناکامی بزرگی نصیبش شد، در مسابقات جهانی ۲۰۰۱ باز طلا گرفت، در ۲۰۰۲ به تیم ملی روسیه راه نیافت، در ۲۰۰۳ مجددا طلای جهانی گرفت، در ۲۰۰۴ دومین طلای المپیکش را گرفت، در ۲۰۰۵ ششمین و آخرین طلای جهانی‌اش را کسب کرد، در مسابقات جهانی ۲۰۰۶ به گانف باخت و ناکام ماند، در ۲۰۰۷ هم مجددا به تیم ملی راه نیافت و سرانجام در سال ۲۰۰۸ سومین طلای المپیک را در سن ۳۳ سالگی بدست آورد و با کشتی وداع کرد.

   در سال ۲۰۰۷ که فیلا او را بهترین آزادکار تاریخ معرفی کرد، سایتیف هنوز سومین طلای المپیک را کسب نکرده بود اما فیلا او را در تاریخ کشتی آزاد برتر از الکساندر مدوید معرفی کرد. همین انتخاب و بویژه زمان آن به خوبی نشان می‌دهد که سایتیف نه به دلیل تعداد مدال‌های طلایش بلکه به دلیل طرز و سبک کشتی‌گرفتن‌اش بهترین کشتی‌گیر در تاریخ کشتی آزاد محسوب می‌شود. 

   او را مارادونای دنیای کشتی می‌دانند. از بس که سرشار از نبوغ و تکنیک بود. مارادونا شاید بیشترین مدال‌ها و کاپ‌ها و عناوین افتخارآفرین نصیبش نشده باشد، ولی همه می‌دانند در تاریخ فوتبال کسی بهتر از مارادونا نبوده. حداکثر می‌توان گفت مسی و پله مثل مارادونا بوده‌اند.

   حکم و حکایت بوایسار سایتیف هم چیزی جز این نیست. در تاریخ کشتی، حداکثر کارلین یا یکی دو نفر دیگر (مدوید یا شاید هم لوپز کوبایی) می‌توانند مثل سایتیف قلمداد شوند. ولی قطعا کسی بهتر از سایتیف نبوده و بدون تردید او تکنیکی‌ترین گشتی‌گیر تاریخ بوده است.

زره سلطان اشرف سیف‌الدین قایتبای(عکس)

بیشتر بخوانید:

مرگ ناگهانی قهرمان المپیک؛ سایتیف در 49 سالگی درگذشت

تماشاخانه

فنچ های بال سفید تنها لانه سازان یخچالهای طبیعی / خانه‌ای ۵۵۰۰ متر بالاتر از سطح دریا (فیلم)

فستیوالی که عزا شد / انفجاری که دل بوشهری‌ها را لرزاند / آن‌هایی که آمده بودند نه بی اخلاقی کردند و نه هنجارشکنی ؛ همه با هم برای بندر گریستند (فیلم)

فیلم های دیگر